Prace pielęgnacyjne w rezerwacie „Lisia Góra” są wynikiem planu ochrony

Dlaczego prace są konieczne?

Przeprowadzona wcześniej szczegółowa inwentaryzacja drzewostanu potwierdziła, że część drzew rosnących w podszycie zaczęła konkurować z najstarszymi dębami o światło i miejsce. W efekcie sędziwe okazy – będące głównym przedmiotem ochrony w rezerwacie – zaczęły tracić dostęp do odpowiednich warunków świetlnych, niezbędnych do ich dalszego rozwoju i naturalnego obumierania w zdrowym rytmie ekosystemu.

Zespół ekspertów wskazał, że nadmierny podszyt oraz obumierające drzewa tworzące zagęszczenia mogą w perspektywie kilku lat osłabić najcenniejsze okazy, a nawet doprowadzić do ich stopniowego zanikania. Dlatego jednym z głównych celów obecnych działań jest stworzenie dębom większej przestrzeni życiowej i poprawa ich dostępu do światła.

Co dokładnie będzie się działo?

W ramach prac przewidziano m.in.:

• usunięcie wybranych martwych i zamierających drzew, które zagrażają stabilności drzewostanu,
• ograniczenie gęstego podszytu, utrudniającego naturalne funkcjonowanie starodrzewu,
• zachowanie charakteru siedliska oraz troskę o to, by wszystkie działania przebiegały pod ścisłym nadzorem naukowców i służb ochrony przyrody.

Choć pierwsze efekty mogą sprawiać wrażenie intensywnej ingerencji, specjaliści podkreślają, że jest to proces w pełni kontrolowany i rozciągnięty w czasie. Rezerwat pozostaje przede wszystkim obszarem chronionym, dlatego prace prowadzone są tak, by w jak najmniejszym stopniu naruszyć naturalne procesy.

Kiedy zobaczymy rezultaty?

Zmiany w ekosystemie leśnym nie zachodzą z dnia na dzień. Efekty działań będą dostrzegalne dopiero po kilku latach, gdy odciążone dęby zaczną stopniowo odzyskiwać przestrzeń i stabilność wzrostu. Jednocześnie poprawi się kondycja runa leśnego, które skorzysta na większej ilości światła docierającego do gruntu.

Rezerwat „Lisia Góra” jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych fragmentów zielonej przestrzeni Rzeszowa. To miejsce o dużej wartości przyrodniczej, edukacyjnej i rekreacyjnej. Zdaniem ekspertów, obecne działania są inwestycją w przyszłość – cel jest prosty, naukowcy chcą, aby unikatowy starodrzew dębowy przetrwał kolejne pokolenia.

Prof. Andrzej Bobiec i przełomowe ekspertyzy

Choć od lat Lisia Góra była postrzegana jako pozostałość dawnej Puszczy Sandomierskiej, najnowsze badania naukowe przeprowadzone przez zespół prof. Andrzeja Bobca z Uniwersytetu Rzeszowskiego pokazują zupełnie inną historię rezerwatu. Ekspertyzy dendrologiczne wykazały, że dzisiejszy starodrzew nie jest reliktem naturalnego lasu, lecz wynikiem zmian użytkowania terenu w XIX wieku. Austriackie mapy wojskowe wskazują, że jeszcze 150–200 lat temu znajdowały się tu pastwiska i pola uprawne, a część najstarszych dębów wyrosła jako pojedyncze drzewa na otwartych terenach.

Wyniki badań doprowadziły do stworzenia nowatorskiej koncepcji ochrony, która łączy zachowanie współczesnego krajobrazu z odtworzeniem historycznych warunków sprzyjających dębowemu starodrzewowi. Rezerwat został podzielony na cztery strefy, gdzie prowadzone będą zróżnicowane działania – od intensywnego odsłaniania drzew w kierunku świetlistej dąbrowy, przez selektywne prace pielęgnacyjne, aż po całkowitą rezygnację z ingerencji w przyrodę.

Plan zakłada również ograniczenie presji rekreacyjnej oraz zwiększenie bezpieczeństwa osób odwiedzających to popularne miejsce spacerów. Nowy plan to krok ku temu, by rezerwat służył zarówno przyrodzie, jak i mieszkańcom przez kolejne pokolenia.