Kryzys lekowy! Farmaceuci apelują o zakup medykamentów na zapas

Czym jest lista antywywozowa?

Lista antywywozowa to narzędzie mające przeciwdziałać tzw. odwróconemu łańcuchowi dystrybucji – zjawisku, w którym produkty deficytowe trafiają za granicę, mimo że w kraju brakuje ich dla pacjentów. Ministerstwo umieszcza na niej te preparaty, których niedobory odnotowano w co najmniej 5% aptek w danym województwie. W praktyce oznacza to zakaz ich wywozu oraz ograniczenia w sprzedaży hurtowej. Celem jest zapewnienie Polakom ciągłości leczenia.

Najczęściej brakuje leków dla przewlekle chorych

Wśród pozycji, które utrzymują się na liście od miesięcy, znajdują się popularne leki przeciwcukrzycowe – Ozempic (semaglutyd), Trulicity (dulaglutyd) oraz różne rodzaje insuliny, m.in. Toujeo, Tresiba, Humulin, Abasaglar, Actrapid i Apidra. To kluczowe preparaty dla osób z cukrzycą, a ich niedostępność może prowadzić do poważnych powikłań zdrowotnych.

Nie brakuje też leków neurologicznych i psychiatrycznych, takich jak Xeplion, Trevicta, Depakine czy Paliperidone Teva, oraz hormonalnych – Systen, Femoston i Angeliq. Utrzymujące się trudności z ich zakupem potwierdzają farmaceuci w całym kraju.

Problemy także z lekami wziewnymi i immunoglobulinami

Na liście pozostały również preparaty wziewne stosowane w leczeniu astmy i POChP – m.in. Spiriva i Symbicort. Jak informują aptekarze, ich dostępność wciąż jest niestabilna.

Szczególną uwagę zwracają immunoglobuliny: Cuvitru, Kiovig, Hizentra i Privigen. To leki o krytycznym znaczeniu dla pacjentów z zaburzeniami odporności czy chorobami autoimmunologicznymi. Braki w ich dostawach są efektem globalnych problemów z produkcją i dystrybucją.

Nowości: mleka terapeutyczne i szczepionki

W październikowym wykazie po raz pierwszy znalazły się specjalistyczne mieszanki żywieniowe dla dzieci – Neocate, Nutramigen i Bebilon Pepti. Stosuje się je u najmłodszych z alergiami pokarmowymi lub nietolerancją białka mleka krowiego. Ich brak może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, ponieważ nie da się ich zastąpić standardowymi preparatami.

Na liście znalazły się także szczepionki: Gardasil 9 (przeciw wirusowi HPV) oraz Shingrix (przeciw półpaścowi). Ich obecność pokazuje, że problem niedoborów nie ogranicza się wyłącznie do leków, ale obejmuje również preparaty profilaktyczne.

Wyzwanie dla systemu ochrony zdrowia

Porównanie z poprzednimi edycjami wskazuje, że sytuacja na rynku farmaceutycznym wciąż się pogarsza. W sierpniu lista liczyła 269 pozycji, teraz jest ich już 277. Eksperci ostrzegają, że bez skutecznych działań systemowych – w tym lepszej koordynacji dostaw i wsparcia dla krajowych producentów – pacjenci mogą coraz częściej napotykać braki nawet w podstawowych terapiach.

Nowa lista antywywozowa będzie obowiązywać od 30 października 2025 r. Pełne zestawienie dostępne jest w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Zdrowia.