Szopka z Markowej w Pałacu Prezydenckim - świadectwo pamięci i heroizmu Rodziny Ulmów

Dzieło lokalnego artysty i siła tradycji 

Autorem szopki jest lokalny artysta z Markowej, Jan Szajer. Dzieło zostało wykonane z naturalnych materiałów – drewna i słomy – i nawiązuje formą do tradycyjnej wiejskiej chaty. Konstrukcja mierzy ponad 1,7 metra długości i 1,3 metra wysokości, a jej prostota i surowość nadają całości niezwykłej autentyczności. W centrum kompozycji znajduje się Święta Rodzina, natomiast z boku – Wiktoria i Józef Ulmowie wraz z Dziećmi. Wejść do domu strzegą anioły, symbolizujące opiekę, dobro i nadzieję.

Szopka jest wyrazem wdzięczności za beatyfikację Rodziny Ulmów, ale także hołdem złożonym ich heroicznemu czynowi. Przypomina o dramatycznych wydarzeniach z 24 marca 1944 roku, kiedy Józef i Wiktoria Ulmowie oraz ich Dzieci zostali brutalnie zamordowani przez niemieckich żandarmów za ukrywanie ośmiorga Żydów. Data ta została ustanowiona Narodowym Dniem Pamięci Polaków ratujących Żydów pod okupacją niemiecką.

Prezentacja szopki w Pałacu Prezydenckim jest efektem współpracy samorządu województwa podkarpackiego z Towarzystwem Przyjaciół Markowej. Inicjatywę jej powstania i promocji wsparli Marszałek Województwa Podkarpackiego Władysław Ortyl oraz Ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej Adam Kwiatkowski. To kolejny ważny krok w konsekwentnym przywracaniu pamięci o Rodzinie Ulmów – pamięci, która na Podkarpaciu zajmuje szczególne miejsce.

Markowa – miejsce pamięci o Polakach ratujących Żydów

Warto przypomnieć, że to z inicjatywy samorządu województwa w 2016 roku w Markowej otwarto Muzeum Polaków ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów. Proces beatyfikacyjny rodziny rozpoczął się w 2003 roku, a decyzję o ich beatyfikacji papież Franciszek podjął w grudniu 2022 roku. Uroczysta msza beatyfikacyjna odbyła się 10 września 2023 roku w Markowej, a rok 2023 został na Podkarpaciu ustanowiony Rokiem Rodziny Ulmów. Rok później, decyzją Sejmu RP, Rok Rodziny Ulmów obchodzony był w całym kraju, w 80. rocznicę ich męczeńskiej śmierci. Jednym z symbolicznych gestów upamiętnienia było nadanie imienia Rodziny Ulmów Portowi Lotniczemu Rzeszów–Jasionka.

Szopka z Markowej była już wcześniej doceniana na arenie międzynarodowej – w 2023 roku znalazła się w prestiżowym gronie prac prezentowanych podczas VI edycji Międzynarodowej Wystawy „100 Szopek w Watykanie”, obok dzieł artystów z całego świata.

Szopka w Pałacu Prezydenckim do 6 stycznia 2026 roku

Ekspozycja w Pałacu Prezydenckim potrwa do 6 stycznia 2026 roku. Przez cały ten czas szopka z Markowej będzie nie tylko wprowadzać odwiedzających w atmosferę świąt Bożego Narodzenia, ale także skłaniać do refleksji nad historią, która wydarzyła się na podkarpackiej ziemi – historią cichych bohaterów, których postawa pozostaje jednym z najpiękniejszych świadectw człowieczeństwa.